Бұлардың ішінен әкесі Шығайдан кейі

Бұлардың ішінен әкесі Шығайдан кейін билікті Тәуекел алды. Шәкәрім дерегі бойынша: “Тәуекел 1598 ж. Сығай хан Шайбани нәсілінен Тәшкентті тартып алып, Түркістанға орнықты” -дейді.[89,24[ Шығыстық жазба деректерімен салыстырсақ, 1598 жылы Сығай хан емес, Тәуекел хандық құрған еді. Себебі, Сығай хан небәрі 2-3 ақ жыл тақта отырды. Ауызша шежіре дерегінің уақыт шамалауы мен келісе алмаймыз. Тәуекел 1583 жыл шамасында хандыққа келгенімен, оның Хақ Назар, Шығай билік еткен кездерде-ақ сұлтандық қызметте орны болғанын көреміз. Қ.Жалайыридің Қазақ хандығының іргелі ел екенін айта келіп, Тәуекел ханды (1583-1598 жж.) “Бүкіл ислам патшасы” -деп бағалайды[6,24]. Мәселен, Бұхар ханы Абдолламен саяси қарым-қатынас кезінде Тәуекел сұлтан саясатқа белсенді араласқан. Тәуекелдің жеке тұлға, беделді хан есебінде күшею кезі 1583 жыл Қазақ Ордасының саяси жағдайы бірде Абдолла ханға бағынышты болса, бірде оған қарсы соғыс ұйымдастырып, күш көрсететіні деректерде сипатталады. “Тәуекел кезінде Шайбани нәсілдері Тәшкентті қайта алды. Олардың ханы Тұрсын Мұхамед деген еді” -дейді Ш.Құдайбердиев[89,24].
Тарихи зерттеулер бойынша Тұрсынның Тәшкентте билік етуі Тәуекел тұсында емес, Есім хан тұсында болатын. Шыққан тегі белгісіз Тұрсын Тәшкентке иелік етіп, өзін хан деп жариялайды. Алайда ол кезде Түркістан мен одан солтүстікке қарай үлкен аймаққа Есім билігі күшті болды. Алғашқы кезеңде Есім мен Тұрсын одақтас болатыны себепті Есім ханға бағынды. 1621 ж. Имамқұли ханның Тәшкентті қайтарып алу үшін жасаған жорығына Қазақ Ордасы бірігіп тойтарыс берген.
М.Ж.Көпеев шежіресінде: “Тәуекел өзбек хандарымен соғысып, қатты соққы береді. Сарт қазақпен соғысуға шыдай алмай әлсірейді. Тәуекел хан Тәшкент, Әндіжан, Самарқан бәрін өзіне қаратып алып, тақты Тәшкенке көшіріп, Орданы Тәшкент қылып тұрған” -деп сипатталады. 1597-98 жж. Абдолланың хандығында ішкі келіспеушілік бүлік болды. Осы кезде Тәуекел Абдоллаға аттанып, соғыс ашады. Абдолла қайтыс болып кетеді. Абдолла кеткеннен кейін оның мемлекеті ыдырап, саяси дағдарысқа ұшырайды. Тәуекел бұл жолы Түркістанды, Самарқанды, Тәшкентті басып алды. Қазақ хандығының территориясы кеңіп, қалалар қайтарылып алынды. Тәуекел кезінде Бұхар хандығымен саяси байланыс осылай аяқталды. Тәуекелдің Бұхар хандығына шабуыл жасауы, Абдолланың Көшімге көмек жасауына кедергі жасады. Россия бұл кезде Бұхар ханы Абдолламен одақтас болған Көшіммен соғысып жатты. Осы сәтті тиімді пайдаланған Тәуекел Ресей патшалығымен де келіссөздер жүргізуді қолға алады.

Результаты (английский) 1:

They took power from his father after a genuine risk. According to Shakarym: "Risk 1598. Sygay seized Khan Shaibani race Tashkent, Turkestan sustainable, "said. [89.24 Eastern compare the data entry Sygai Khan in 1598, would create a risk Kingdom. Sygai because Khan was only 2-3 years board. Oral genealogical data estimate the time and can not agree. Risk came about 1583 years Khanate, Allah Nazar, probably during the reign of Sultan has become a place of service. Q.Jalayırïdiñ noting that the fundamental Kazakh Khanate, Risk Khan (1583-1598.) "The whole Islamic king" - the value [6.24]. For example, Bukhara Sultan Khan Abdollamen political relationships of risk involved in active politics. Risk individuals, Khan points gain at the expense of the prestigious 1583 years is subject to none of the political situation in Kazakh Horde Abdullah Khan, no war against organized physical data described. "Risk Shaibani races in Tashkent. Tursun Khan Mohammed, "said S.Kudaiberdiev [89.24].
Historical Studies at the Tashkent authorities have let Risk, Khan was at the space. Possession of unknown origin Tursun Tashkent and declared himself Khan. However, Turkestan and it was a great space power of the region to the north. The first stage of the name and the subject could be an ally Tursun Name Khan. 1621. Ïmamqulï Khan in Tashkent to review campaign to fight together with the Kazakh Horde.
M.J.Köpeev chronicle: "The risk of a hard blow to the war against the Uzbek xandarımen. Sart too weak to stand up to fight qazaqpen. Khan risk Tashkent, Andijan, Samarkand and Tashkent throne himself all download, so Horde Tashkent, "he described. The period of 1597-98. Abdollanıñ Khanate internal disagreement rebellion. At the same time opens up Abdollağa war risk. Abdullah died. Abdullah after leaving it exposed to the collapse of the state of political crisis. This time, the risk of Turkestan, Samarkand, Tashkent. Extends the territory of the Kazakh Khanate cities has been revoked. After a political risk Bukhara Khanate. Bukhara Khanate attack risk, Abdollanıñ did not work to help Köşimge. Russia Bukhara Khan Abdollamen when the Allies were fighting Köşimmen. Using the advantage of this risk can be taken to conduct negotiations with Russia kingdom.