«Күлтөбенің басындағы» кеңестерде қ

«Күлтөбенің басындағы» кеңестерде қазақтың үш жүзінің атынан сөйлеген Төле, Қазыбек, Әйтеке билер жөніндегі тарихи фольклор деректері бүгінгі күні ғылыми сарапқа түсуде. Оларда көшпелілердің соңғы мемлекеттерінің бірі -Қазақ Ордасының XVІІ ғасырдың соңы мен XVІІІ ғ. бірінші жартысындағы қоғамдық-саяси өмірінде атқарған қызметі тиісті бағасын алуда [55;51;170]. Дегенмен ауыз әдебиетінің заңдылықтарына сәйкес үш бидің қызметі кейде тым әстіреленіп, кейде тым ұсақтап кететін де сюжеттер кездесіп қалады. Аңыздарда ірі мемлекет қайраткері болған Тәуке, Қазыбек, Әйтеке сияқты кемеңгерлерді ауыл арасының билері шешетін ұсақ дау-жанжалға кірістіріп қоятын да, олардың аттарын пайдаланып ұсқа рулардың дақпыртын көтергісі келетін де жағдай бар. Мұның бәрі XVІІ ғ.- XVІІІ ғ. тарихи аңыздарын ғылыми тұрғыдан терең зерделеп, жазба тарихи мұралардағы деректермен салыстыру қажеттілігі бар. Н.Н.Гродеков аңыздардың негізінде «Туле в то время владел Ташкентом, сам он жил в Сарытобе, около Ташкента» дейді. Зерттеуші билерге берген бағасында «знатный» деген сөзді қосады, онысы «текті, даңқты» деген мағынаның аудармасы болуы керек «при Хане Тауке собрались семь биев –»жеті жарғыш». В числе их было три знатных бия, по каждому из каждой орды: из Великой-Туле, из Средней –Казыбек с голосом гуся [звучным[, из Малой -Айтеке»[169,26].
Қазақ Ордасының құрамына Әз Тәуке хан заманында қырғыздар мен қарақалпақтардың кіргенін тарихи фольклордың көптеген нұсқаларынан кездестіруге болады. Ш.Ш.Уәлиханов «қырғыздар туралы жазбалар» еңбегінде осы тарихи аңыздардың мазмұнына сүйене отырып: «Ал енді Есімнің немересі, Жәңгірдің баласы Тәуке қырғыздардың биі ретіде басқарып отырған [қырғыздардың Тиес деген биі соған бағынған] Бүкіл рудың билеушілері есебінде Тәуке мен Тиестің аты Тәуке-Тиес деп бірге аталыпты» деп баяндайды[17,252].

Результаты (английский) 1:

"The beginning of the Kültöbeniñ" meetings over the three Kazakh speaking on behalf of the Tole, Kazybek, Ayteke are competing for the scientific data on historical folklore today. They have one of the last Kazakh horde of nomads, the end of the century XVII and XVIII century. work in social and political life of the first half in the price [55; 51; 170]. However, in accordance with the laws of oral sometimes too ästirelenip three dances, sometimes with plots that are too finely. Legends major statesman Tauke, Kazybek, Aiteke as rural coryphaeuses of dances that inserting solve small conflicts between the tribes and their names usqa the situation, wishing to raise rumors. All ğ.- XVII XVIII century. historical legends thoroughly examine the scientific point of view, there is a need to compare the historical data muralardağı record. Based on the legend N.N.Grodekov "in Tula some time owned Taşkentom Sum ten jïl Sarytoka about Tashkent," he said. The price of the researcher who dances "znatnıy" adds the word, it will be "kind of nice" value transfer must be "when Khan Tauke sobralïs Seven bïev" seven-breaking ". Num Their Past Three znatnıx bïya, along kajdomw from kajdoy database: from Veliko Thule, from Middle -Kazıbek little goose [zvwçnım [-Ayteke bit to "[169.26].
Kyrgyz era in the Kazakh Horde Az Tauke Khan and entered the Karakalpak historical folklore of many versions can be found here. Sh "Kyrgyz records" work based on the content of this historical legends: "And now Name grandchildren, son of Khan, which operates as an Tauke Kyrgyz dance [Kyrgyz me it belongs dance] name belongs as rulers of all tribes Tauke and Täwke- that belongs together are called "tells [17.252].