Жоғарыдағы Әбілғазының шежіресінде

Жоғарыдағы Әбілғазының шежіресінде келтірілгендей Әз Жәнібектің ғұламалығын елге мәшһүр етуде, тарихи тұлғаның ел жадында сақталуына шешендік сөздердің қатысы зор. Түркі-моңғол көшпелілерінің арасындағы тарихи информацияны есте сақтау және кейінгі ұрпаққа жеткізу механизмі ауыз әдебиеті арқылы іске асады. Қашанда табиғаттың тылсым күштерімен тілдесіп, тіршіліктері табиғатпен байланысты деп түсінген қауым өздерін табиғаттың бір бөлшегі ретінде санаған. Көшпелілердің барлық болмысы табиғи ортамен гармониялық қарым-қатынастар түзу ретінде пайда болған тұтас дүние.
Ендеше шешендік өнерде сипат алған: «дүниеде не өлмейді?», «дүниеде не жетім?» немесе «үш арсыз, үш ғажайып, үш жетім» деген терең мазмұнды сұрақтары бір жағынан терең ойлауды қажет етеді, көшпелілер дүние-танымның кең өрістілігін танытады, екіншіден XV-XVІІ ғғ. ұлыстарының дүдәмәл рухани жағдайын аңғартады.
Аңызда көріп отырғанымыздай Жиренше шешен Алтын Орданың ханы Әз Жәнібектің замандасы деп жобалауға тура келеді. Хан мен Жиренше шешен арасында өзара сыйластықтың орны ерекше екенін келесі бір мына нұсқада: «Қарашаш өліп, Жиренше қартайып» –деп басталады ескі аңыз : «Көріскелі келген Әз Жәнібек далада кездесіп: -Уа, шешенім, тезек теріп жүргенің қалай? –дейді. Сонда Жиренше шешен іркілместен:
-Қатын шайпау, ұл тентек,
Екеуледі, ей ханым.
Кәрілік жеңді, мал тайды,
Төртеуледі, ей ханым.
Басымнан бақтың тайғанын
Көрмейсің бе, ей ханым.
Арқамдағы қу тезек,
Әркімге келер бір кезек –депті»[139,17].
Әз Жәнібек пен Жиренше шешен атынан айтылатын хикаялардың XІX ғ. соңында жасаған адамдардың атына қатысты ауыз әдебиеті үлгілерінен ерекшелігі шамалы. Яғни, бұл фольклор сюжеттеріне қарап тарихи ой-пікір білдіру өте қиын.
Сонымен Алтын Орданың ханы Әз Жәнібекке қатысты делінетін әңгімелер қазақ ханы Жәнібекке, немесе бертінгі уақытқа да тиесілі болуы мүмкін[54,38].
Шежіренің жазба нұсқалары қазақ ханы Жәнібекті «Кіші Жәнібек» деп атайды. Ол туралы Қадырғали Жалайыр: «Оның ұлы [Барақтың Е.З.]. Кіші Жәнібек деп атанған. Осы Жәнібек хан атасының ұлысын өзі биледі» –деп жазады[6,114]. Әрине, шежіре деректеріне кейде жансақтық да кездеседі.
Дегенмен бұдан шығатын қорытынды біреу. Қазақ хандығы Алтын Орданың ыдырау процесінде пайда болған саяси ұйым болатынын мойындасақ, қазақ атанған рулардың да Алтын Ордалық дәстүрлерді, құндылықтарда жетекшілікке алған қауым екендігі сөзсіз. Сол себептен тарихи фольклорда Алтын Ордалық Әз Жәнібек пен Қазақ хандығын құрушы Жәнібектің айырмашылығы ескерілмейді, екі тұлға жадыда біте қайнасып ескерілмейді, екі тұлға жадыда біте қайнасып кеткен.

Результаты (английский) 1:

The above listed events Äbilğazınıñ Az Zhanybek ğulamalığın famous in the country, is involved in the preservation of the historical memory of the person speaking the words. Between the Turkish and Mongolian nomads remember the historical information and is through to the next generation mechanism of folklore. Speak always the mysterious forces of nature, understood to be related to the routine nature of the community consider themselves as part of nature. The nature of the nomads emerged as the formation of a harmonious relationship with the environment of the whole world.
So speaking of art: "Why are we not die?", "What in the world orphans?" Or "three cynical, three delicious, three of the seven" deep content issues requires deep thinking on the one hand, the nomads are world-wide öristiligin knowledge, and secondly the XV-XVII centuries. masterpieces of düdämäl spiritual understanding.
As legend red, he will have to design a contemporary of the Golden Horde Az Zhanybek. Khan is a special place among the red-Chechen mutual respect and following one of the following options: "Karashash dying, red, old," he begins an old legend: "Köriskeli Az Z. field meet: prayed thus being Chechen-stop shop type? Said. Then he promptly aversion:
-Qatın şaypaw naughty boy,
Ekewledi, O lady.
Later victorious, animal stores,
Törtewledi, O lady.
PRIORITY
do not deviated from the garden , you lady.
Arqamdağı cunning-stop shop, a
queue like everyone said "[139 17].
Az Z. and red Chechen stories told on behalf of the XIX century. At the end of his little feature about the people in the name of folklore samples. In other words, it is very difficult to folklore stories historic expression.
So-called Golden Horde Az Zhanybek stories Zhanybek Kazakh khans, or may belong to the newest time [54.38].
Chronicles written versions of the khan of the Kazakh Janibek "Small Z." is called. He Kadyrgali Zhalair: "His son EZ Barak]. Small Z. recognized. Z. Khan, the grandfather of the greatest self-danced, "he writes [6.114]. Of course, genealogical data, sometimes there are jansaqtıq.
However, it can be concluded that one. Kazakh Khanate acknowledge that the organization was in the process of political disintegration of the Golden Horde, Kazakh tribal traditions of the Golden Horde, who is undoubtedly the values that guided the congregation. Therefore, the historical folklore Az Z. and founder of the Kazakh Khanate of the Golden Horde Zhanybek are not inextricably linked with the two-person memory ignores the difference between the two persons has been inextricably linked with the memory.